Op 14 november is Pekela 200 jaar geleden bevrijd
Geplaatst: maandag 11 november 2013 om 21:00 | Views: 3442
Auteur: Bert Blaauw
PEKELA - Op 14 november a.s. is het exact 200 jaar geleden dat in 1813 voor de Pekela’s een einde kwam aan 18 jaar bezetting door de Fransen van Keizer Napoleon Bonaparte. Gedurende deze dagen kwam voor de omgeving van de Pekela’s de bevrijding door Russische Kozakken, die vechtend en te paard helemaal vanuit Rusland hier waren gekomen.
De oude tijden met het Huis van Oranje-Nassau van vóór 1795 leken terug te keren. Terwijl de notabelen in de Pekela’s destijds vaak patriottisch (anti oranje) en zelfs Fransgezind waren, was een groot deel van de Pekelders echter oranje gezind. Dit leidde in 1787, kort voor de Franse Tijd, nog tot een Oranje oproer in de Pekela’s. De Fransen hebben van 1795 tot 1813 in Nederland een aantal zaken geïntroduceerd zoals de burgerlijke stand, de invoering van de verplichte familienaam, het metrieke decimale stelsel, huisnummering, de dienstplicht en de vorming van gemeenten zoals Nieuwe-en Oude Pekela. Door de zeeblokkade door de Engelsen tijdens de Franse bezetting verloor Nederland zijn koloniën en verarmde ons land omdat de handel stilviel. Ook de overzeese scheepvaart vanuit de Pekela’s kwam tot stilstand en leidde tot armoede. Er moesten vele Nederlandse mannen, ook uit de Pekela’s, meevechten in de Grande Armée, het leger van Napoleon. De bevrijding op 14 november kwam dan ook als een verlossing of zoals de toenmalige burgemeester van Oude Pekela burgemeester Huizinga schreef: “Alle harten waren opgetogen van vreugde, op ieders gelaat kon men blijdschap en vergenoegen lezen”. De kreet “Vivat Orange, Oranje Boven” was een veelgehoorde kreet in die dagen.
In 1795 verliet de laatste stadhouder, Prins Willem V van Oranje-Nassau, samen met zijn vrouw Prinses Wilhelmina en kinderen, waaronder de latere Koning Willem I, en kleinkinderen Nederland vanaf het strand bij Scheveningen. Dat was noodzakelijk om zodoende aan de oprukkende Franse troepen te kunnen ontkomen die voor de Hollandse Waterlinie stonden. Nadat Nederland eerst de Bataafse Republiek (1795-1801) onder Frankrijk werd, vervolgens behoorde tot het Bataafs Gemenebest (1801-1806) werd ons land in 1806 een Koninkrijk geleid door de broer van Napoleon, Koning Lodewijk Napoleon. Deze maakte van het Raadhuis op de Dam in Amsterdam het Koninklijk Paleis. Op het nieuw gebouwde balkon, hetzelfde waarop op 30 april van dit jaar nog ons nieuwe Koningspaar samen met Prinses Beatrix stonden, sprak hij het volk toe met de woorden: “Ik ben uw Konijn” terwijl hij “Koning” bedoelde. In 1810 werd ons land ingelijfd bij het eerste Franse Keizerrijk.
De Slag bij Leipzig van 16-19 oktober 1813, tussen de Geallieerden (Pruisen, Zweden, Rusland en Oostenrijk) en de Franse troepen verliep desastreus voor de Fransen die in wanorde naar het Westen vluchtten. Zij werden achtervolgd door de Russische Kozakken en Pruisische troepen. Oost-Groningen was één van de eerste gebieden van Nederland die werden verlost van de inmiddels gehate Fransen. In Den Haag bereidde een driemanschap, bestaande uit Gijsbert Karel van Hogendorp, Frans Adam van der Duyn van Maasdam en Leopold van Limburg Stirum, met de ineenstoring van het Franse bewind, in het geheim de terugkeer van de Oranje’s voor. Stadhouder Willem V was in ballingschap gestorven dus werd zijn oudste zoon, die in Londen verbleef, gevraagd om terug te keren naar het Vaderland. Op 30 november landde de Prins onder grote publieke belangstelling op het strand van Scheveningen werd in de periode daarna uiteindelijk Koning Willem I. Dit historische gebeuren wordt elke 50 jaar herdacht met het naspelen van de landing van Prins (acteur Huub Stapel) op het Scheveningse strand zo ook dit jaar op 30 november a.s. waarbij ook Koning Willem-Alexander en Koningin Máxima aanwezig zullen zijn.
De toenmalige vesting Delfzijl was de laatste Nederlandse plaats die op 20 mei 1814 waar de Franse troepen zich overgaven. Vijftig Pekelder militairen, als onderdeel van de Landstorm in december 1813 onder de wapenen gekomen, hielpen mee aan de bevrijding van deze Groninger havenplaats. In augustus 1814 werden er in het gehele land, ook in de Pekela’s, uitbundige bevrijdingsfeesten gehouden.
Het Oranje Bevrijdings Comité Pekela (OBCP) heeft afgelopen voorjaar op de Pekelder scholen reeds aandacht besteed aan de bevrijding in 1813. In het Veenkoloniaal Museum is een expositie over de Franse Tijd in de Veenkoloniën die start op 28 november a.s. met een symposium over de Erfenis van Napoleon, www.veenkoloniaalmuseum.nl. Voor meer informatie over de festiviteiten van 2013 tot en met 2015 ter gelegenheid van de herdenking van 200 jaar Koninkrijk der Nederlanden zie www.200jaarkoninkrijk.nl.
