Groningen zet grote stap met veelbelovende innovatie in nieuwe AI-fabriek
Geplaatst: donderdag 23 oktober 2025 om 12:50 | Views: 2070
PEKELA - Groningen ontwikkelt zich tot een toonaangevende hub voor kunstmatige intelligentie (AI) met de lancering van de nieuwe AI Factory, een initiatief van € 200 miljoen, gesteund door de Europese Commissie, de Nederlandse overheid en regionale partners. Door supercomputerkracht te combineren met collaboratief onderzoek, wordt het project een van de grootste investeringen in digitale infrastructuur in het land. De bouw start naar verwachting in 2026 en de exploitatie start in 2027. Het project biedt onderzoekers, bedrijven en publieke instellingen in heel Nederland geavanceerde computercapaciteit om de ontwikkeling en innovatie van AI te versnellen.
Een nationaal centrum voor AI-excellentie
De AI-fabriek is bedoeld als een hub waar universiteiten, startups en gevestigde bedrijven samenwerken om de volgende generatie AI-systemen te ontwikkelen en te testen. De kern bestaat uit een krachtige supercomputer die complexe modellen kan trainen en enorme datasets kan verwerken. Deze supercomputer biedt rekenkracht die voorheen was voorbehouden aan grote bedrijven en onderzoeksinstituten. Door academische expertise te combineren met industriële innovatie, wil de in Groningen gevestigde faciliteit de ontwikkeling van AI in de wetenschap en het bedrijfsleven versnellen.
Het project bouwt voort op de groeiende Nederlandse toepassing van AI in belangrijke sectoren. In de logistiek optimaliseert AI toeleveringsketens en transportefficiëntie, terwijl het in de financiële sector fraudedetectie en risicomanagement versterkt. Zelfs de digitale entertainmentindustrie heeft AI omarmd, van videogames die zich aanpassen aan het gedrag van een speler tot de iGaming-sector, waar veel van de beste online poker Nederland-platforms nu AI gebruiken om de gameplay te verfijnen, aanbevelingen op maat te bieden en veiligere en eerlijkere omgevingen voor gebruikers te creëren. Deze voorbeelden laten zien hoe AI innovatie al vormgeeft en welke vooruitgang de AI Factory wil boeken door middel van samenwerking en gedeelde infrastructuur.
Volgens de Nederlandse AI Coalitie (AIC4NL) zal de AI Factory dienen als een geavanceerd supercomputercentrum voor de ontwikkeling van nieuwe AI-modellen en -toepassingen. De faciliteit zal high-performance computing toegankelijker maken voor innovators, waaronder startups en universiteiten, en tegelijkertijd prioriteit geven aan de Europese datasoevereiniteit door gevoelige gegevens binnen de EU te houden en strikte privacy- en ethische normen te handhaven. Dit ondersteunt de bredere doelstelling van de EU om AI-innovatie te bevorderen op basis van transparantie, verantwoording en publiek vertrouwen.
Partnerschappen en lokale impact
Het project wordt geleid door een consortium bestaande uit de Nederlandse AI Coalitie, SURF, TNO en Samenwerking Noord, ondersteund door verschillende nationale ministeries. Samen streven zij ernaar de AI-fabriek tot een belangrijke aanjager van innovatie en digitale groei in Nederland te maken.
De Rijksuniversiteit Groningen (RUG) en het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG) zijn belangrijke academische partners die onderzoeksexpertise en data leveren. Beiden zijn van plan de faciliteit te gebruiken voor grootschalige AI-studies om ziektevoorspelling en gepersonaliseerde zorg te verbeteren. Het initiatief is lokaal enthousiast ontvangen, waarbij UMCG blij met komst AI-fabriek opmerkte dat het een belangrijke stap markeert naar verdere integratie van AI in medisch onderzoek. De RUG ziet het project als een katalysator voor innovatie, talentontwikkeling en een sterkere samenwerking tussen de academische wereld en het bedrijfsleven.
De faciliteit wordt gevestigd in het historische Niemeyer-gebouw, dat nu wordt herontwikkeld tot een moderne innovatiehub met laboratoria en gedeelde werkplekken. RUG-voorzitter Jouke de Vries zei dat het project "een enorme impuls zal geven aan de economie van Groningen en Noord-Nederland".
Financiering en economische groei
De AI Factory wordt gefinancierd met een subsidie van € 70 miljoen van het EuroHPC-programma van de EU, nog eens € 70 miljoen van Nederlandse ministeries en ongeveer € 60 miljoen van het Nij Begun-fonds voor regionale ontwikkeling. Het Nij Begun-fonds is opgezet om de groei te stimuleren na jaren van aardbevingsgerelateerde verstoringen en wil ervoor zorgen dat lokale gemeenschappen direct profiteren van de investering.
Leiders zien het project als een grote stap voorwaarts voor de Noord-Nederlandse economie. De Groningse burgemeester Roelien Kamminga noemde het "een fantastische kans voor het Noorden" en noemde de potentie om banen te creëren, nieuwe bedrijven aan te trekken en regionale innovatie te versterken. Het onderzoek van de fabriek zal ook praktische toepassingen van AI bevorderen, van het verbeteren van medische diagnostiek tot het benutten van het potentieel van AI voor duurzame landbouw en het ontwikkelen van slimmere infrastructuur.
Staatssecretaris Eddie van Marum, verantwoordelijk voor het regionale herstel van Groningen, zei dat de AI Factory "Groningen internationaal op de kaart zal zetten op het gebied van digitale innovatie" en de stad zal helpen een hub te worden voor technologiebedrijven in heel Europa. Hij beschreef het project als ‘een investering in zowel de toekomst van onze economie als het herstel van onze regio’.
Versterking van de technische identiteit van Groningen
De keuze voor Groningen weerspiegelt de groeiende kracht van de stad als technologie- en onderzoekscentrum, ondersteund door sterke universiteiten, gekwalificeerd talent en een betrouwbare energie-infrastructuur voor high-performance computing. Deze voordelen hebben ertoe bijgedragen dat Groningen grotere Nederlandse steden voorbijstreeft, waarbij SURF de sterke netwerkcapaciteit van de regio als een belangrijke factor noemde. Voor Noord-Engeland is de AI Factory zowel een economische impuls als een teken van vertrouwen in de potentie ervan. In 2027 wil Groningen een Europees voorbeeld zijn voor ethische en duurzame AI-innovatie.